Author: Francq van Berkheij, Johannes le
Title: [Literature 1774-1775] Het verheerlykt Leyden, bij het tweede eeuwgetijde van deszelfs heuchlijk ontzet, in den jaare 1574. In dichtmaat uitgesprooken, in de Gasthuis kerk dier stad (...). Leiden, Hendrik Coster en Heyligert en Hoogenstraaten in comp., 1774. [bound with:] Leyden verrukt, op het tweede eeuwgetijde der oprichting van de Hollandsche Hooge Schoole, binnen haare muuren. Zinnespel. Leiden, Heyligert en Hoogenstraten, in comp., 1775. [3 titles in 1 volume]
Description: Half leather, 8°: pi1 *-2* 8 3* 4 A 8 (A1 chi) B-F 8 G 2; [2] 39 [1] [2] 95 [5] pp.; pi 4 A-B 8 C 4; [8] 40 pp.  Also bound with: Het vernedert en verheerlykt 's Graavenhaage, eeuwzang, Amsterdam, de Kruyff, 1776.Le Francq van Berkheij first recited 'Het verheerlykt Leyden' on October 4th 1774 in the Catharine Gasthuis church, during the two-day celebration of the 200th anniversary of the Leidens Ontzet. The recital is said to have taken at least 3 hours due to the poem's incredible length of no less than 1500 verses. It left a profound impression on the listeners, supposedly bringing them - young and old alike - to tears.The first part of this volume contains two engraved title pages, one of which was made by Noach van der Meer.Shortly after, the city of Leiden celebrated the University's 200-year anniversary. For the occasion Berkheij wrote a play titled Leyden verrukt. At this point the poet was at the height of his career, but his reputation rapidly crumbled after some of his opponents anonymously published a critical piece on Berkheij's work. What followed was a series of defamatory poems and pamphlets in which both parties lashed out at each other.The second part of this volume contains a vignette engraving on he title page, also by Van der Meer.The third part, [12] 74 [4] pp., contains a large vignette on the title page by R. Vinkeles.Lit.: Arpots, Vrank en Vry. Johannes le Francq van Berkheij (Nijmegen 1990) Het verheerlijkt Leyden: Arpots 215; Knuttel 19048; Leyden verrukt: Arpots 122; Knuttel 19079a Le Francq van Berkheij droeg 'Het verheerlykt Leyden' op 4 oktober 1774 voor in de Catharina Gasthuiskerk. De stad vierde toen twee dagen lang de 200ste verjaardag van Leidens ontzet, de opheffing van de Spaanse belegering van de stad. Het ruim 1500 verzen tellende dichtstuk maakte, waarschijnlijk vooral door de hartstochtelijke voordracht, waarmee zo'n drie uur was gemoeid, diepe indruk op de toehoorders: bij jong en oud zouden de tranen uit de ogen zijn gestroomd. Eerst twee maanden later verscheen het werk in druk, waarschijnlijk omdat er nogal wat aan de verzen verbeterd moest worden. Aan het gedicht gaat een uitzonderlijk groot aantal lofdichten op Berkheij vooraf: Jan de Kruyff, J. van Royen Az., Jan Markon Pz., Pieter Vreede jr., Anthony de Hen, Elbert Waller, Paul Henri Marron, Gerard Schoe(n)maker, A. de Bosson, Pieter 't Hoen, Gerrit Brender à Brandis, Abraham Wijnbeek, Pieter van Schelle en één anonymus steken achtereenvolgens de loftrompet. Het werk werd gecompleteerd, althans voor kopers die daar het geld voor over hadden, door vier gegraveerde portretten, die van Willem van Oranje, Pieter van der Werf en Johan van der Does met bijschriften van Le Francq van Berkheij, en dat van Berkheij met een bijschrift van Cornelis Heyligert. Korte tijd later vierde Leiden nòg een groot feest: het 200-jarig bestaan van de universiteit. Voor die gelegenheid had Berkheij het zinnespel 'Leyden verrukt' geschreven; het werd opgevoerd door het toneelgenootschap Veniam Pro Laude, waarvan hij lid was. Bij de verschijning van 'Het verheerlykt Leyden' stond de dichter-lector op het hoogtepunt van zijn roem, maar zijn reputatie brokkelde snel af, toen een aantal van zijn tegenstanders op politiek, godsdienstig en letterkundig gebied begin 1775 een anoniem stuk uitbrachten, getiteld 'Dankbetuiging aan den Nederlandschen dichter Jan de Kruijff, voor zyne beschaving en verbeteringen, gebracht in Het verheerlykt Leyden van Joannes le Francq van Berkhey', waarin zij weinig of niets heel lieten van het dichtstuk. Van toen af aan volgden verdachtmakingen, smaaddichten en pamfletten van beide kanten elkaar op. L0163.

Keywords: Leiden|Literature|Literature & Philosophy