Author: CONVOLUUT SCHOUWBURG-CONTROVERSE: WIE ONTWIERP DE VORSTELIJKE LOGE?
Title: WAGENAAR, J. 't Verheugd Amsterdam, ter gelegenheid van het plegtig bezoek hunner doorlugtige en koninglyke hoogheden Willem, Prinse van Oranje en Nassau, (...) en zyne gemaalinne Fredrica Sophia Wilhelmina, Prinsesse van Pruissen, Op maandag, den 30 May, en eenige volgende dagen des jaars 1768. Met titelvignet door R.Vinkeles.
Description: Amsterdam, Yntema en Tieboel, 1768. 2e druk. 4to. 126 pp. (+ 4 pp.fondslijst). Zonder (optioneel?) voorwerk en portret. Totaal: 126, [4]-34-29-40-4-1-7, [1]-8 pp. Ingevoegd: 5 prentjes op stokken (gravures, door Cornelis Bogerts) in 't Verheugd Amsterdam (meest 1/3 pagina groot). Verder: 1 uitslaande plaat: Yntema en Tiboel strooien pamfletjes uit over een menigte voor hun boekwinkel (Kok exc.); een paginagrote gravure met hetzelfde tafereel; en een losse, uitsl. plaat (Vier schetsen, der vorstelijke loge). Min of meer contemporaine halfperkamenten band, platten met marmerpapier overtrokken. (wat gebruikt, watervlekkig en lossig ex. [achterplat bijna geheel los]; voorin blanco bladen mee ingebonden, waarop een min of meer contemporaine aant: afschrift van relevant artikel in de Haerlemse Courante, 29-10-1768; en advertentie uit de 's Gravenhaagsche courant, dd. 07-10-1768; ad 5: zeer los; ad 6: beschadigd langs vouwlijnen; losse uitsl. plaat langs randen versterkt, vouwlijnen overplakt met tape.) GEBONDEN MET [2]: SMIT, J. Onderrichting van Jan Smit, Mr. Timmerman. Omtrent alles wat 'er wegens de teekening en bouwing der berugte vorstelyke loge, door hem alleen geteekend, en vervaardigd, is voorgevallen, als mede eenige aanmerkingen over zeker papiertje, Bericht genaamd, door Yntema en Tieboel, den 10. Sept. uit het venster, onder de meenigte geworpen. Amsterdam, David Klippink, 1768. 34 pp. EN MET [3]: Eenige redeneerkundige aanmerkingen, op 't Verheugd Amsterdam, van den heer Jan Wagenaar [..]. En over het verschil van dien schryver, met den Mr. Timmerman Jan Smit, [..]. Amsterdam, F.H. Demter, 1768. 29 pp. EN MET [4]: De heer Jan Wagenaar [..] verdedigd, [..] en daarin aangetoond uit de onderrigting van genoemden J. Smit; zelven, dat hem de eere der uitvinding van de vorstelyke logie, in den schouburg, door hem gebouwd, alléén niet toekomt. Amsterdam, F.H. Demter, 1768. 40 pp. EN MET [5]: Berigt aan de leezers van het Verheugd Amsterdam, door Jan Wagenaar. z.n. z.j. 4 pp. EN MET [6]: Eer kroon (uit het bericht van den heer Jan Wagenaar [..]) gevlogten om het hooft van Mr. Jan Smit. Amsterdam, G. Klyn, boekverkooper op de Cingel, over de Beulingstraat, z.j. Plano. EN MET [7]: Tweede druk van de Historie- dicht-, taal- [..] en zedekundige opheldering van zeker advertissement, door Jan Smit [..] in diverse Haarlemsche couranten geplaatst. z.n, z.j. 7, [1] pp. EN MET [8]: Aanmerkingen van Cornelis Schrobsaag, over de voorgaande en teegenwoordige toestand van zyn geweesenen confrater Jan Smit. Waar in gevonden werd al het geen wat tusschen hun beyden is voorgevallen, als meede de lof-dichten, van Pieter Beitel, Jacob Schaaf, en Jan Boor [..] z.p., voor de auteur, z.j. [1768]. 8 pp. EN MET [9]: los bijgelegd: grote uitslaande plaat: 'Vier schetsen, der vorstelijke loge, door A. van der Groen, ongevraagd, op de Amsteldamsche Schouwburg gebragt, en daar over de gedachten, van Jan Smit, Mr. Timmerman verzogt, dewelke die terstond heeft afgekeurd. (door A. Smit). ¶ Ad 1: STCN 4x (STCN ID: 295839449; geen enkel compleet ex). Ad 7: titeluitgave van de eerste druk? Niet in de STCN. ¶ Één zin uit Wagenaars 'Verheugd Amsterdam' leidde tot een kleine maar hevige pamflettenstrijd: 'Dit pragtig gevaarte [de koninklijke loge in de Amsterdamse Schouwburg] was gebouwd, door den meester timmerman Jan Smit, naar eene tekening, door den konstschilder Andries van der Groen, en, door hem, vervaardigd.' (p. 89). Jan Smit klom hierop in de pen en beargumenteerde in een weerwoord zowel de ontwerper (tekenaar) als de maker van de loge te zijn. Een kleine pamflettenstrijd volgde, waar uitgevers Yntema en Tieboel zich op 10 September 1768 namens Wagenaar in mengden, door een strooibiljetje contra Smit te verspreiden onder het publiek - dat in groten getale kwam toesnellen. De schrijver van 'Jan Wagenaar [..] verdedigd' [4] verzucht: 'Hoe is het mogelyk, dat, op zyn meest genoomen het te veel zetten van een comma door eenen schryver, of het verkeerd leezen van eenen leezer in staat is geweest, zulk een verbaazend stadgerucht te veroorzaaken [..]. (p. 3).

Keywords:


See more books from our catalog: Nederlandse Geschiedenis